درباره کتاب آذربایجان در جنگ جهانی اول یا فجایع جیلولوق دکتر ملک زاده

تصمیم گرفته ام وقتی کتابی میخوانم ( که متاسفانه همانند اغلب هم میهنان عزیز با این کار کمی غریبم ) اشاراتی از این کتاب و کتابنامه ای از ان در وبلاگم درج کنم. فکر میکنم هم از بابت معرفی کتاب و نیز درج چکیده ای از مطالب آن کار خوبی باشد و گامی هم باشد در بهتر کردن فرهنگ کتابخوانی.

 

سالها پیش و زمانی که بچه بودیم والدین مان وقتی میخواستند مارا بترسانند میگفتند جیلوها می آیند مواظب باشید! و این کلمه مترادف با جنایت و مرگ و نفرت در منطقه بود. ساعتهای مدیدی می نشستیم پای شنیدن حکایتهای تلخی که خدا بیامرز پدر بزرگم ( علیشاه آقایی زاد ) از جنایتهای جیلوها و اکراد یاغی  در سالهای دور تعریف میکرد. حکایت 8 سال زندگی سخت و مشقت باردر قلعه کاظم داشی به همراه همه اهالی روستاهای اطراف ، و مبارزه و مقاومت سرسختانه به رهبری کاظم خان فقید و چه بسیار تلفات و فلاکت و بد بختی هایی که از بابت این همه در بدری و کشت و کشتار گریبانگیر مردم منطقه شد.

 

 

خاطرات مذکور همیشه برایم ملال آور بود مخصوصا زمانهایی که به قلعه مذکور می رفتم احساس بسیار نزدیکی به اتفاقات آن دوران پیدا می کردم. متاسفانه منابع خیلی نادری از این وقایع منشر شده و من همیشه مایل بودم اطلاعات مناسبی از تاریخ منطقه مطالعه کنم. کتاب تاریخ هجده ساله آذربایجان نوشته مورخ و نویسنده  فقید احمد کسروی اگر چند بسیار خلاصه، اشاراتی به این اتفاقات کرده است.

 

 

تا اینکه همکار گرامیم آقای ناصر حضرتی کتابی بسیار جالب و تقریبا در حد خود کامل از همه اتفاقات آن دوران برایم امانت داد. عنوان کتاب : آذربایجان در جنگ جهانی اول یا فجایع جیلولوق نوشته آقای دکتر توحید ملک زاده دیلمقانی بوده که به تاریخ 1386 چاپ دوم آن توسط انتشارات هاشمی و نشر اختر تبریز به زیور طبع آراسته شده است.

 

 

آقای ملک زاده در این کتاب 226 صفحه ای بصورت روزشمار و مستند به همه وقایع ریز نود سال پیش منطقه بویژه ارومیه و سلماس اشاره و مظالم و فجایع تحمیل شده و غیر قابل باور و سبعانه جیلوهای تحت رهبری مارشیمون و برخی اکراد یاغی تحت رهبری سیمیتقو اشاره کرده است.

 

 

با توجه به علاقه ای که به این مبحث داشتم و آگاهی قبلی خود ،کتاب را در عرض چند روز مطالعه و از عمق فجایع و کشتار چند ده هزار نفری و قتل عام های شهر ها وروستاهای منطقه بسیار متاسف شدم. در این کتاب تاثیرات منفی و خانمان برانداز ناشی از جنگ جهانی اول و نبرد بین دولت عثمانی با دول روس و انگلیس بر کشور ما و بالاخص شهرهای ارومیه و سلماس و روستاهای آنها  مورد بررسی و وقایع نگاره شده است. برای من آنچه قابل توجه بود اهمیت منطقه برای دول متخاصم در نخستین جنگ ویرانگر جهانی و حضور قوی و تسلط بی چون و چرای نمایندگان روس و انگلیس و ایالات متحده در شهر ارومیه در یک قرن پیش بود.و آنچه بیشتر من را به تاسف واداشت و به حال مردم آن زمان و مظلومیت شان تاسف خوردم ، بی توجهی و ضعف مفرط دولت مرکزی و به تبع آن نمایندگان دولت در منطقه بود که باعث میشد در هر دوره یک گروه متشکل چند صدنفری یا هزار نفری براحتی در منطقه جولان دهند و جان و مال و نوامیس مردم را به تاراج ببرند و عموم مردم تنها کاری که از دستشان بر می آمد بست نشستن در کنسولگریها و یا پناه بردن به مساجد بود نظرات ( نظر بدین )             لینک     یکشنبه، 30 دى، 1386 - قنبر آقایی زاد

http://biidmeshk.persianblog.ir/1386_10_biidmeshk_archive.html