دکتر توحید ملک زاده دیلمقانی

وب سایت رسمی
بایگانی

                         Türkler islamiyeti qebul etdikden sonra islamiyyetin umum elifbası olan erep elifbası ile tanış olub ilk başda bu elifba o zamanda Türkler arasında işlek durumda olan Uygur elifbasıyla çiyin çiyine işlemiş sonra ereb elifbası sayir elifbaları kenara vurup İslam dünyasının yegane elifbası oldu.alimlerce bu dönüş noqte    Elxaniler hakimiyeti zamanında olmuştur.

İslam dininin himayesini qazanan Ereb elifbası ,Türk diline uyarlı deyildir.Türkler bu elifbanı qebul etdikden sonra onun Türkçe  yazıda yetersizliğini anlamış ve sorunu çözmek istemişler.belke bu yetersizliklere göreymiş ki 11-12 erirlere dek umum Türk Uygur elifbası  türk sultanları saraylarında ,saray yazılarında ve resmi mektublarda istifade olurdu.hetta tarixi qaynaqlara göre Elxanlı sultanları Uygur elifbasında teshil edermiş ve onu ciddiyetle öyrenermişler.

İşare etdik ki Türk bilginleri bu elifbanın yetersizliyinden  onu islah etmek hetta istifade den qaldırmaq istemişler.Türkçe’ye uygun olmayan bu elifbayı islah etmeye ilk teşebbus eden alim Mahmut Kaşgar’lı olmuştur.O,Türklerin ereblerden ayrı olan seslerini ayırmaq ve göstermek üçün bir seri elametlerden istifade etmişdir.bu islah işleri  16. esire qeder devam etmişdir .

16.esrin Türk sultanlarından ve alimlerinden Babırxan  türkçeni yazmaq üçün yeni elifba icad edenlerin ilkinden sayılmaqdadır.ayrıca onun yazdığı xatiratı Babırname o zamanın klasik nesir orneklerinden sayılır.

Babır xanın icad etdiği elifbaya o zamanlar “Babır” elifbası deyilirdi ve onuçetin yazılan elifba sifetile qeyd etmişler. (nafayeselmuasir  ve  kami qezvini).

Babırxan islm dininin yadımını qazanmaq üçün müselmanların muqeddes kitabı Quran’ı  932-937.illerde  bu elifba ile yazdırıp onun bir nusxesini Mekke şeherine gönderdi.ama na yazıq ki bu elifbanın ömürü az oldu ve Bedayuninin yazdığına göre 1004 H(1584)lere qeder yaşayamadı ve aradan xaric oldu.

Babır xanın  icad etdiği elifba ile yazılan Quran  xorasanda  Meşhed şeherinde hele de qorunmaqdadır.bu quranı Türk sultanı sultan hüseyn sefevi (sfevi hokumdarlarının son şahı)1119. Hicri ilinde İmam Rıza dergahına hediye etmiştir.

Babır elifbasının menşeyi  heqqinde ferqli düşünceler var:onu Hindistan menşeli,ereb elifbasının nesx şivesi ve hetta orxun-yenisey elifbasından bilenler vardır.bu xet yazı etibarile Türklerin orxun-yeni sey elifbalarına çox benzeyir.

 

۹۴/۱۱/۰۹
توحید ملک زاده دیلمقانی